Selecteer een pagina

Duitse toezichthouders spreken elkaar tegen over naambordjes. Toch wel AVG kwestie?

De staatscommissaris voor gegevensbescherming (TLfDI) in de Duitse deelstaat Thüringen, Dr. Lutz Hasse, zegt dat naambordjes in flats wel degelijk onder de AVG vallen. Daarmee weerspreekt hij zijn collega in Beieren die de hele discussie en ophef over de naambordjes en de AVG “onzin” noemde.

Volgens de Beierse toezichthouder hebben de naambordjes niets van doen met een geautomatiseerd proces en vallen ze daarom niet onder de AVG. Punt. Einde discussie zou je dan denken.

Maar de toezichthouder in Thüringen zegt dat overeenkomstig artikel 2, lid 1, de wet ook van toepassing is op de niet-geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens die in een bestandssysteem zijn of worden opgeslagen.

Waar draait deze kwestie om? In Duitse en Oostenrijkse media ontstond de afgelopen week veel ophef over het besluit van een woningcorporatie in Wenen om ruim 200.000 naambordjes in portieken van flats en appartementen te verwijderen vanwege de AVG. Op social media werd al snel over de idioterie van de Europese privacywet geschreven.

.
“De vraag is of de naambordjes onderdeel zijn van een bestand”, zegt Dr. Lutz Hasse. En volgens hem is dat zeer waarschijnlijk het geval als de bordjes door de verhuurder worden geplaatst.

Die moet dan immers een planning maken voor het plaatsen, opdracht geven voor het maken van de bordjes en namenlijsten maken voor de huismeester die de bordjes moet plaatsen.

Kortom, de bordjes zijn volgens dr. Lutz wel onderdeel van een bestand.

Moeten alle naambordjes dan toch verwijderd worden?

Dr. Lutz: “Nee, nee, nee!”

Mooi, toch niets aan de hand, denk je dan. Inderdaad ophef om niets. De toezichthouder in Beieren heeft gelijk. Maar helaas… Dr. Lutz zorgt er vervolgens voor dat de naambordjes toch nog voor administratieve AVG-rompslomp kunnen gaan zorgen.

Er moet wel toestemming gevraagd worden

“Plaatsing van de naambordjes is toegestaan indien de betrokkene daarmee heeft ingestemd, instemt met het oog op de toekomst of indien er een andere rechtsgrondslag is (artikel 6, lid 1, AVG)”, zegt dr. Lutz meteen na zijn driewerf nee.

Kortom: volgens de toezichthouder van Thüringen moeten verhuurders al hun huurders nog schriftelijk om toestemming vragen voor de naambordjes.

Hoe kunnen verhuurders aan de AVG voldoen?

Er zijn volgens dr. Lutz onder andere de volgende mogelijkheden om namen op belplaten en brievenbussen op een wettelijk verantwoorde wijze te publiceren:

“De DS-GVO (Duitse afkorting voor de AVG) zorgt voor informatieve zelfbeschikking en biedt ook passende oplossingen voor de Klingelschilder-zaak”, zegt Dr. Lutz Hasse. Hij besluit zijn uitleg opmerkelijk vrolijk met: “en ik ben blij dat de AVG bestaat!”

De verschillen in interpretatie van dezelfde Europese wet door verschillende toezichthouders bewerkstelligt dat waar de Beierse Autoriteit Persoonsgegevens juist voor vreest. Er ontstaat negatieve publiciteit en ophef. Er is veel onduidelijkheid. Daardoor onzekerheid. En daardoor kunnen tegenstanders de Europese privacywet eenvoudig in een kwaad daglicht plaatsen.

Teveel interpretaties mogelijk met de AVG

Er zijn teveel interpretaties mogelijk. Iedere nationale toezichthouder wil zijn eigen stempel drukken. In ieder land spelen andere invalshoeken.

In sommige landen, zoals Duitsland en Frankrijk zijn er naast een nationale Autoriteit Persoonsgegevens ook nog verschillende regionale toezichthouders. In Duitsland zijn er in totaal 18 toezichthouders. Iedere deelstaat heeft een eigen toezichthouder en een eigen site. Dat is vragen om problemen en kritiek.

Limburgse corporatie vroeg jarenlang huurders naar gezondheid en medicijnengebruik, ex-partners, seksuele geaardheid, strafrechtelijk verleden, godsdienst, levensovertuiging en hobby’s…

De Limburgse woningcorporatie De Voorzorg in Hoensbroek vroeg jarenlang potentiële huurders in strijd met de wet onder meer naar hun gezondheid en medicijnengebruik, ex-partners, seksuele geaardheid, strafrechtelijk verleden, godsdienst, levensovertuiging en hobby’s.

Medewerkers moesten volgens de Volkskrant van de leiding bij intakegesprekken zelfs notities maken van iemand uiterlijk en lichaamsgeur. Op basis daarvan werden kandidaten beoordeeld.

Om welke wet gaat het hier, denkt u?

Een dag voor de start van de privacywet AVG komt de Volkskrant met een opmerkelijk bericht over grove schendingen van de privacywet, zonder een enkele verwijzing naar die wet.

De krant kreeg een kans voor open doel om in te spelen op de actualiteit, maar zag dat niet.

Er wordt alleen geschreven over de wet.

De Limburgse woningcorporatie De Voorzorg weerde jarenlang ongezonde en stinkende woningzoekers, meldt de krant.

Prima toch, denken sommige mensen nu. En houd eens op met dat gezeur over de privacywet. “Die houdt totaal geen rekening met de dagelijkse realiteit”, denken veel mensen geirriteerd.

Je zult maar zulke buren krijgen.

Is de eerste gedachte dat het logisch is dat een woningcorporatie probeert om probleemhuurders te weren te billijken?

Ja en nee.

Het is logisch, maar de manier waarop de Limburgse corporatie dat deed kon echt niet.

En niet alleen vanwege de AVG.

Ook niet vanwege oudere privacywetgeving als de Wet bescherming persoonsgegevens (Wpb).

Het is goed om de context te kennen. Lees de inleiding van deze blog nog eens.

“De Voorzorg heeft het nieuws over de misstanden woensdag zelf naar buiten gebracht”, schrijft de Volkskrant.

En hoewel er met geen woord over de AVG gerept wordt is er natuurlijk een link richting de privacywet die vrijdag van kracht wordt.

Het bestuur is hoofdelijk aansprakelijk voor overtredingen van de wet. Misstanden moeten verplicht gemeld worden bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Er is hier sprake van een ernstige overtreding.

Er werd gevraagd naar gezondheid en medicijnengebruik, ex-partners, seksuele geaardheid, strafrechtelijk verleden, godsdienst, levensovertuiging en hobby’s. Bij elke awareness training die gegeven wordt vanwege de AVG wordt geleerd dat deze persoonlijke gegevens gezien worden als bijzondere persoonsgegevens waar je niet naar mag vragen.

Zeg eens eerlijk. Zou u het accepteren als een medewerker van een corporatie of willekeurig ander bedrijf u deze vragen zou stellen?

De misstanden kwamen vorig jaar aan het licht tijdens onderzoek van extern onderzoeksbureau Integis. Die werd ingeschakeld nadat bij een interim-bestuurder lijken uit de kast waren gevallen. De toenmalige directeur zat toen al een tijdje ziek thuis.

De discriminerende screening van potentiële huurders vond plaats tussen 2013 en 2016. Er zou een angstcultuur hebben geheerst waarin medewerkers niet hun mond durfden open te doen.

En ook dat is een overtreding van de privacywet.

Maar hoe moeten een corporatie of gemeente dan nu met probleemhuurders omgaan? Het kan toch niet zo zijn dat nu hele buurten moeten verpauperen als gevolg van de privacywet die dan ‘de verkeerden’ beschermt?

“75% van de woningcorporaties ziet een toename in overlast”, schrijft Eva Jansen op de website Leefomgeving. De privacywet is een knelpunt, zegt ze. Maar er zijn meer oorzaken. Er ontbreekt regie bij de aanpak van overlast.

“Momenteel werken de corporaties voornamelijk samen met de politie, sociale wijkteams, gemeenten en GGZ. De regierol ontbreekt vaak nog te veel. Om deze reden willen woningcorporaties een intensieve(re) regierol van gemeenten bij deze problematiek.”

Minister Ollongren van Wonen erkent het belang van goede randvoorwaarden, zoals voldoende begeleiding, voor de huisvesting van kwetsbare mensen. Zij heeft in december vorig jaar aangegeven aan beleid te werken.

Mede dankzij de AVG wordt de overheid nu dus gedwongen om effectief beleid te ontwikkelen. De AVG is geen excuus om niets te doen. De AVG brengt jarenlange mistanden juist aan het licht en stimuleert organisaties eindelijk eens problemen echt aan te pakken.

Eva Jansen geeft in haar artikel diverse tips hoe corporaties nu al om kunnen gaan met probleemhuurders.

Leefomgeving is een organisatie die zich inzet voor alle disciplines die raakvlakken hebben met een veilige en prettige leefomgeving.