Selecteer een pagina

Medisch datalek. Fout met persoonsgegevens van 900 hartpatiënten Utrechts Medisch Centrum. Wat kunnen we leren van de media-aandacht, reacties van patiënten en gevolgen voor imago

Het Utrechts Medisch Centrum (UMC) heeft persoonsgegevens van 900 hartpatiënten per post naar verkeerde adressen verstuurd. zijn patiënten, meldt het ANP. Het betreft een deels vooringevulde vragenlijst die twee keer per jaar naar de patiënten wordt gestuurd. Volgens het UMC ligt de fout ’bij de drukker’.

Op de vragenlijst staan naam, adres, postcode, woonplaats, telefoonnummer, geboortedatum, e-mailadres, en huisartsgegevens van de patiënten die deelnemen aan een langlopend onderzoek naar de gevolgen van hartfalen al vooringevuld.

Volgens het UMC stonden er geen medische gegevens van patienten in de vragenlijst. Dat is een vreemde poging van het ziekenhuis om de impact van de datalek af te zwakken. Impliciet weet iedereen die de vragenlijst in handen krijgt namelijk dat deze vragenlijst alleen naar hartpatienten is gestuurd. Het betreft immers een onderzoek voor hartpatienten.

Datalekprocedure UMC

Het Utrechtse ziekenhuis zegt binnen 48 uur na het ontdekken van de fout een brief naar alle 900 hartpatienten te hebben gestuurd. Daar is het ziekenhuis op basis van de regels voor een datalekprocedure volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) ook toe verplicht.

Na het ontdekken van een datalek moet er binnen 72 uur een datalekprocedure worden opgestart, waarbij de Autoriteit Persoonsgegevens en de personen of organisaties die betrokken zijn bij het datalek formeel moeten worden geinformeerd.

“Zo’n grote fout kun je niet met een excuusbriefje afdoen”

In De Telegraaf verwijten enkele betrokken hartpatienten dat het ziekenhuis zich er met de excuusbrief te gemakkelijk vanaf maakt. De journalist en de patienten weten duidelijk niet dat het ziekenhuis handelt op basis van wettelijke voorschriften. Die schrijven voor dat de betroffen partijen moeten worden geinformeerd over de oorzaak van het datalek en de maatregelen die worden getroffen.

Een woordvoerder van het UMC erkent de fout ruiterlijk. „In het productieproces van het orgaan dat dit regelt is inderdaad iets verkeerd gegaan, en dat is heel vervelend. We hebben binnen 48 uur na de eerste melding die excuusbrief laten versturen. Voor de zekerheid hebben we die aan de hele groep van zo’n 900 personen gestuurd.”

Het UMC had bij de formele brief, die door de getroffen patienten als een goedkope excuusbrief wordt ervaren, beter ook uitleg kunnen geven over de AVG en een datalekprocedure kunnen meesturen om de patienten duidelijk te maken dat het ziekenhuis nu automatisch ook een onderzoek kan verwachten van de Autoriteit Persoonsgegevens.

Klacht indienen bij Autoriteit Persoonsgegevens

Eén van de patienten heeft inmiddels zijn grote onvrede schriftelijk kenbaar gemaakt aan het UMC, een voorwaarde om een klacht in te kunnen dienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Hij zegt zich bovendien bij het UMC Utrecht te laten uitschrijven voor het onderzoek.

Het UMC laat weten te hopen dat de patienten hun medewerking blijven geven aan het onderzoek, omdat het belangrijk is voor de toekomstige zorg voor hart- en vaatpatiënten.

Europese toezichthouders melden record aantallen klachten over inbreuken op privacyregels

Europese toezichthouders melden een forse toename van klachten over schending van privacyregels.

De Europese gegevensbeschermingsautoriteiten zeggen momenteel meer dan 200 grensoverschrijdende klachten in behandeling te hebben. De toezichthouders werken nauw samen bij de behandeling van deze klachten.

Er wordt momenteel aan een aantal nieuwe gedragscodes gewerkt voor specifieke technische gebieden als medisch onderzoek en cloudinfrastructuur.

Nieuwe biometrische standaardverordening

Daarnaast wordt er volgens de Franse toezichthouder CNIL sinds 3 september ook aan een aantal nieuwe richtlijnen gewerkt, waaronder een biometrische standaardverordening.

Recordaantal privacyklachten in Frankrijk

De Franse toezichthouder CNIL meldt dat het sinds 25 mei, toen de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in werking trad, 3.767 klachten heeft ontvangen. In dezelfde periode vorig jaar werde er 2.294 klachten ingediend in Frankrijk en dat was volgens CNIL al een record.

Verdubbeling van privacy klachten in Groot-Brittanie

Uit de gegevens van de Britse toezichthouder ICO (Information Commissioner’s Office) bleek in augustus 2018 ook een sterke stijging van het aantal klachten. De Britten registreerden tussen 25 mei en 3 juli 6.281 klachten. Meer dan het dubbele van de 2.417 klachten die in dezelfde periode in 2017 werden ingediend.

Forse groei klachten in Ierland

The Irish Times meldde eind juli 2018 soortgelijke stijgingen van ingediende klachten in Ierland. De Ierse Commissie voor Gegevensbescherming zou twee maanden na invoering van de AVG al 1.184 meldingen van inbreuken op privacyregels hebben ontvangen. – een aanzienlijke stijging ten opzichte van het gemiddelde van 230 meldingen per maand in 2017. De DPC heeft in de eerste twee maanden van de GPDR ook 743 klachten geregistreerd, waarbij de verordening naar verluidt in 267 gevallen van toepassing is.

Collectieve klachten in Frankrijk

De Franse toezichthouder CNIL ontvangt niet alleen recordaantallen klachten over de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van individuele personen, maar merkt ook op dat twee organisaties namens consumenten klachten hebben ingediend op basis van de “collectieve verhaalsmogelijkheid” die voor de AVG in sommige EU-landen is ingevoerd.

De twee organisaties die namens consumenten in Frankrijk klachten indienen zijn Max Schrems’ privacy NGO, noyb en de Franse digitale rechtengroep La Quadrature du Net, die volgens CNIL klachten heeft ingediend tegen Google, Amazon, Facebook, LinkedIn en Apple.

Britse toezichthouder ICO ontvangt recordaantal meldingen datalekken. Met name medische sector

De Britse Autoriteit Persoonsgegevens ICO meldt in zijn jaarverslag een recordaantal meldingen van datalekken te hebben ontvangen van getroffen organisaties.

Het aantal datalekken dat door organisaties zelf is gemeld is met 29% gestegen van 2 447 in 2017 naar 3 156 in 2018.

Op grond van het GDPR zijn organisaties verplicht ernstige datalekken te melden bij de toezichthouder.

In juni, na de inwerkingtreding van het GDPR, ontving het ICO 1 700 kennisgevingen, een sterke stijging in vergelijking met de vorige niveaus (ongeveer 360-390 kennisgevingen van inbreuken per maand).

De sector die het grootste aantal inbreuken meldde, was de gezondheidszorg, die volgens het vandaag gepubliceerde jaarverslag van het ICO 37% van alle gevallen uitmaakt.

Het ICO exploiteert een telefoonlijn voor het melden van datalekken. De telefoonlijnen werken van maandag tot vrijdag van 21.00 tot 17.00 uur.

Organisaties kunnen ook gebruik maken van een online formulier dat beschikbaar is op de ICO-website.

Ze kunnen ook hun eigen formulieren gebruiken, maar het ICO moedigt het gebruik van het ICO-formulier aan om ervoor te zorgen dat alle nodige informatie wordt verzonden.

Het ICO zegt dat ze niet willen dat organisaties kleine incidenten melden. Het is de bedoeling dat elk verslag in behandeling wordt genomen op de dag dat het wordt ontvangen of zeer snel daarna.

Ook cyberincidenten maken deel uit van de toename van het aantal meldingen, dit jaar 361.

Je kunt het ICO-jaarverslag hier downloaden.

AVG bewijsdilemma: “Ik heb me nooit aangemeld voor uw nieuwsbrief” Echt niet?

“Voor de lunch de nieuwsbrief verstuurd. Vervolgens belt er iemand boos en gefrustreerd op. Ze wil die nieuwsbrief niet.”

Je denkt dat je je zorgvuldig aan de AVG houdt, maar toch klopt er iets niet. Heel herkenbaar en frustrerend. Wie heeft er een fout gemaakt? Of laat de techniek je in de steek?

Het citaat in de inleiding is afkomstig uit een tweet van juriste Charlotte Meindersma. Zij blogt, vlogt en tweet onder de titel Charlottes Law regelmatig over dillemmas en vraagstukken die te maken hebben met de Algemene Verordening Gegevensbescherming.

Meindersma noemt zich ‘de social media jurist van Nederland’. Terecht. Haar online bijdragen zijn interessant, helder en professioneel. Een aanrader voor iedereen die meer wil weten over de AVG.

 

De tweet van Charlotte over de woedende vrouw die belt omdat ze zegt zich nooit te hebben ingeschreven voor de nieuwsbrief van Charlottes Law is herkenbaar voor beide partijen in soortgelijke situaties.

De AVG is heel duidelijk wat betreft de adressenlijst van nieuwsbrieven. De eigenaar van de site moet kunnen aantonen dat de ontvanger ooit expliciet heeft aangegeven de nieuwsbrief te willen ontvangen. Dat kan via een dubbele optin.

Na de aanmelding krijgt de aanmelder een mail waarin om bevestiging van de aanmelding wordt gevraagd. Als de aanmelder op de link in deze bevestigingsmail klikt wordt dat vastgelegd in de database van het systeem dat gebruikt wordt om de nieuwsbrieven te versturen.

Als iemand een klacht indient en zegt zich niet te hebben aangemeld kun je in deze database controleren of de klacht terecht is.

Charlotte liet naar aanleiding van de klacht van de vrouw meteen uitzoeken wat er aan de hand kon zijn.

“Wij uitzoeken”, tweet ze. “Heeft zich inmiddels zelf uitgeschreven. Afton spreekt voicemail in om uitleg te geven excuses aan te bieden. Mevrouw belt terug >”

Netjes afgehandeld, denk je dan. Maar er blijft een dilemma. Hoe kwam het mailadres van mevrouw in de database voor de nieuwsbrief van Charlottes Law terecht? Als er gebruik is gemaakt van dubbele optin kan het niet anders dan dat er ooit een aanmelding is gedaan via het mailadres van mevrouw. Immers, de aanmelding moet altijd worden bevestigd via datzelfde mailadres.

Kan het zijn dat de site van Charlotte is gehackt?

Zit er een fout in het systeem?

Frustrerende vragen waar je in het kader van de AVG onderzoek naar zult moeten doen. Je moet in je verwerkingsregister melding maken van het incident. Je moet aangeven welke maatregelen je hebt genomen.

Maar stel nou dat de fout gemaakt is door degene die klaagt? Hoe bewijs je dat dan? Het is jouw woord tegen het woord van de klager.

Charlotte had inmiddels gecontroleerd dat het mailadres inderdaad in haar database stond. Ze vermeldt het niet in haar tweet, maar waarschijnlijk was er een dubbele optin bevestiging.

Maar daarmee is ze nog geen stap verder. Zoeken naar een speld in een hooiberg. Een speld die er misschien helemaal niet is.

Charlotte had dit keer geluk. Mevrouw reageerde op de excuses die waren aangeboden via haar voicemail. Ze erkende heel netjes dat ze zelf fout zat.

“Het was haar man die zich had ingeschreven ‘omdat (ik) zo leuk schrijf(t)’. Dus hij heeft zich weer ingeschreven, meteen voor alle lijsten 🙂 Ze wenst ons een zonnige dag. 🙂 Een vrolijke is het in elk geval.”

 

Maar stel nu dat de klager niet ruiterlijk aangeeft dat ze fout zit? Wat dan?

Waarschijnlijk zal de Autoriteit Persoonsgegevens er geen halszaak van maken als het een enkel incident is.

Maar het ligt natuurlijk anders als er regelmatig soortgelijke klachten binnenkomen over dezelfde website.

En stel dat dan blijkt dat je site is geinfecteerd, gehackt? Dan moet je uitleggen waarom je na de eerste klacht geen maatregelen hebt genomen. Het is dus zaak om iedere klacht serieus te nemen. En vooral ook beleefd te communiceren met de klager. Hoe gefrustreerd die ook reageert.

En de verklaring van de klaagster legt ook een ander praktisch probleem bloot bij de omgekeerde bewijslast voor ondernemers die een AVG-klacht aan hun broek krijgen. Hoe bewijs je dat sommige privépersonen computers of mailadressen delen? Dat dergelijke online partners tegenstrijdige interesses hebben? Zoals in dit geval.

Charlottes Law:

Blog: https://www.charlotteslaw.nl
Twitter: @charlotteslaw
YouTube: https://www.youtube.nl/charlotteslawnl

Autoriteit Persoonsgegevens heeft eerste 400 AVG-klachten afgehandeld

Ruim 600 mensen hebben sinds de invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) een privacy-gerelateerde klacht ingediend bij de De Autoriteit Persoonsgegevens (AP), waarvan 400 inmiddels zijn geanalyseerd. Mensen blijken vooral problemen te ondervinden met het laten verwijderen van hun persoonsgegevens.

Gebruikers kunnen bij de AP klachten indienen indien zij van mening zijn dat hun privacyrechten worden geschonden.

Gegevens niet kunnen verwijderen of inzien

Bijna een derde van alle binnengekomen klachten heeft betrekking op problemen met het laten verwijderen van persoonsgegevens.

Daarnaast klagen mensen dat zij gegevens niet mogen inzien of hun gegevens ongewenst aan derde partijen zijn verstrekt.

87% van de binnengekomen klachten heeft betrekking op bedrijven.

De overige klachten gaan over overheidsinstanties.

De AP meldt alle klachten te gaan behandelen en twee keer per jaar te zullen rapporteren over de wijze waarop de klachten zijn behandeld.

84 van de binnengekomen klachten zijn grensoverschrijdend. Een deel van deze klachten wordt daarom door de AP doorgestuurd naar een andere Europese privacytoezichthouder.

Autoriteit Persoonsgegevens onderzoekt 600 privacyklachten. 87 procent tegen bedrijven

Sinds 25 mei zijn de privacyrechten van mensen versterkt en kan iedereen een privacyklacht indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Ruim 600 mensen hebben dat inmiddels gedaan.

De AP heeft nu de eerste 400 klachten geanalyseerd. Wat opvalt is dat veel mensen problemen ondervinden met het verwijderd krijgen van hun persoonsgegevens. Bijna een derde van de klachten gaat hierover.

Daarnaast klagen mensen dat zij hun gegevens niet mogen inzien en over ongewenste verstrekking van hun gegevens aan derden.

Het grootste deel van de klachten gaat over bedrijven (87%). De AP heeft alle klachten in behandeling.

Met de nieuwe Europese privacywetgeving, de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) hebben mensen meer en sterkere privacyrechten gekregen. En gelden voor organisaties meer verplichtingen om zorgvuldig met persoonsgegevens om te gaan.

Wat valt op?

De AP heeft de eerste 400 klachten geanalyseerd. Wat opvalt is dat mensen problemen ondervinden met een verwijderingsverzoek.

Bijna een derde van de klachten gaat hierover. Mensen willen hun gegevens ergens online verwijderd hebben, bijvoorbeeld omdat ze geen nieuwsbrieven of reclame meer willen ontvangen en krijgen dat niet voor elkaar of lopen tegen drempels op.

18% van de klachten gaat over verstrekking van gegevens aan derden, 5% over inzageverzoeken.

Het merendeel van de klachten (87%) gaat over bedrijven, de rest over overheidsinstanties.

De AP is alle klachten aan het behandelen. De toezichthouder zal twee keer per jaar rapporteren over de maner waarop de klachten behandeld zijn.

84 van de ontvangen klachten zijn grensoverschrijdend.

Een deel van deze klachten wordt doorgeleid naar een van de andere Europese privacytoezichthouders.

Iedereen heeft privacyrechten

Niet iedereen is zich ervan bewust, maar iedereen heeft privacyrechten. Zoals het recht om in te zien welke persoonsgegevens een organisatie van je heeft.

Die rechten zijn onder de AVG uitgebreid met het recht op dataportabiliteit (het recht om je gegevens mee te nemen) en het recht op vergetelheid (het recht dat organisaties je persoonsgegevens moeten wissen als je erom vraagt. Die rechten kun je zelf uitoefenen, door een organisatie op deze rechten te wijzen.

Sinds 25 mei zijn die rechten versterkt: iedereen kan nu ook een privacyklacht indienen bij de AP.