Hoogleraar: ‘Verwacht niet al te veel van de Autoriteit Persoonsgegevens als je met een verborgen camera gefilmd bent op een toilet’
In zeker vijf horecazaken in Nijmegen worden bezoekers op het toilet gefilmd, onthult dagblad De Gelderlander. In één discotheek hangt de camera zelfs zo, dat geslachtsdelen van plassende mannen in beeld worden gebracht.
Daar maakt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) snel korte metten mee, denk je. Dat moet op basis van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) vrij eenvoudig zijn. De horecaondernemer zou een forse boete moeten kunnen worden opgelegd.
Volgens de privacy-expert en hoogleraar informatierecht Nico van Eijk hoeven gefilmde bezoekers echter op korte termijn weinig van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) te verwachten. Van Eijk vertelde dat aan het Radio 1 Journaal.
“Het makkelijkste is om de eigenaar aan te spreken”, zegt Van Eijk. “En als dat niets uithaalt media-aandacht genereren. Het is veel ingewikkelder om naar de Autoriteit Persoonsgegevens te gaan, want die hebben heel veel zaken. Dan gaat het lang duren. De politie treedt bij uitwassen ook op. Maar het beste is om niet meer naar die kroeg te gaan.”
De deskundige analyse van het handhavingsbeleid bij overtredingen van de APV en de zedenwet door de AP en de politie is even pijnlijk als veelzeggend voor de manier waarop de overheid met veel bombarie gelanceerde wetgeving nutteloos maakt.
Een jaar na de invoering van de AVG constateren deskundigen, ondernemers en burgers dat – zoals vooraf al was voorspeld – de privacywet goedwillende organisaties op kosten jaagt en kwaadwillende personen vrijuit laat gaan.
Als je je auto verkeerd parkeert of te snel rijdt krijg je meteen een hoge boete, maar als een ondernemer overduidelijk de AVG overtreedt kan het maanden duren voor de Autoriteit Persoonsgegevens in beweging komt. Dat valt niet uit te leggen.
Het was voor journalisten van De Gelderlander een fluitje van een cent om de overtredingen in de Nijmeegse horeca bloot te leggen. De krant onderzocht de toiletten in twintig bekende Nijmeegse uitgaansgelegenheden. Sommige camera’s blijken er al jaren te hangen, in drie van de vijf zaken brengt de camera het urinoir ook in beeld.
Opvallend is dat in een discotheek in de Molenstraat in het centrum een camera achter de plasbakken op het mannentoilet hangt, waarvan de beelden bij de ingang op beeldschermen te zien zijn. Een medewerker zegt tegen de krant dat ze dienen voor de bewaker: het is volgens hem niet de bedoeling dat andere bezoekers kunnen meekijken met wat zich op het toilet afspeelt.
Niet toegestaan
Volgens regels van de Autoriteit Persoonsgegevens maken camera’s in bijvoorbeeld een toilet, maar ook een kleedkamer of pashokje, een “te grote inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen”. Cameratoezicht op dit soort plekken is volgens de AVG niet proportioneel en dus niet toegestaan.
“Alleen in heel bijzondere omstandigheden, als andere middelen niet kunnen, kan het nog te overwegen zijn om camera’s op te hangen in toiletten”, zegt privacy hoogleraar Nico van Eijk. “Dat is dan hooguit tijdelijk. Maar het is eigenlijk heel simpel: mensen hebben gewoon recht op hun privacy. Met name op de wc.”
Bord
Het gebeurt volgens Van Eijk wel vaker dat er camera’s hangen op toiletten. “Soms wordt het ook wel met een bord aangekondigd. Dat helpt misschien een beetje om te bepalen of je naar die betreffende gelegenheid wilt.”
Ik vind het advies van hoogleraar Van Eijk aan slachtoffers een verkeerd signaal. Als we allemaal schouderophalend accepteren dat de overheid beleid niet uitvoert zal er nooit iets veranderen. Dit soort uitwassen vormen een ideale mogelijkheid om het falende uitvoeringsbeleid aan de orde te stellen.
Stel dat deze camera’s in de kindertoiletten op een school of bij een sportvereniging hadden gehangen… Was de overheid dan wel snel in actie gekomen? Laat de verantwoordelijke minister dat maar eens uitleggen. Het wordt een jaar na de invoering van de AVG tijd voor kamervragen en burgerinitiatief.
Ik ben benieuwd in hoeveel horecagelegenheden in de rest van Nederland ook camera’s hangen in toiletten. Iedereen die naar een toilet in een café, discotheek of restaurant gaat zou nu heel bewust moeten controleren of er verborgen camera’s ontdekt kunnen worden. Maak foto’s of video-opnamen van deze camera’s en deel ze via social media. Vraag de uitbater om opheldering en doe zeer zeker ook aangifte bij de Autoriteit Persoonsgegevens én de politie. Laten we overtreders en overheid collectief onder druk zetten.
