Selecteer een pagina

Tijdens Corona crisis ook tijdelijk inzage in medische gegevens zonder toestemming

Door COVID-19 worden patiënten vaker verwezen naar huisartsenposten (HAP) en de spoedeisende hulp (SEH). Steeds meer huisartsenposten leveren 24/7 zorg aan patiënten met een mogelijke coronabesmetting om de huisartsenpraktijken te ondersteunen. Als de huisartsenpost en SEH inzage hebben in de belangrijkste gegevens van de eigen huisarts, kunnen mensen sneller de juiste zorg krijgen en blijven de wachttijden beperkt. Ook als mensen vanwege de drukte door een huisartsenpost, coronapost of ziekenhuis buiten hun eigen regio worden behandeld, is het belangrijk dat de arts deze gegevens van de huisarts kunnen raadplegen.

Normale situatie

In de normale situatie kan  de huisartsenpost alleen een samenvatting van jouw medische gegevens van de huisarts raadplegen en alleen als je hiervoor toestemming (‘opt-in’) hebt gegeven bij de huisarts of via volgjezorg.nl. Bijna 8 miljoen Nederlanders hebben dat gedaan. Een klein deel heeft aangegeven dat hun gegevens niet gedeeld mogen worden. Ongeveer de helft van de Nederlanders heeft (nog) geen keuze gemaakt.

Tijdelijke oplossing

Uitsluitend tijdens de coronacrisis kunnen de huisartsenpost en de SEH ook een samenvatting van de medische gegevens van de huisarts raadplegen als je geen keuze hebt gemaakt. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft hiervoor op 8 april 2020 een tijdelijke maatregel getroffen. Dat betekent dat veel meer mensen snel en goed geholpen kunnen worden.

Huisartsenorganisaties (NHG, LHV, InEen), Patiëntenfederatie Nederland, VZVZ, zorgverzekeraars (ZN) en het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS) zorgen er samen voor dat dit veilig en verantwoord gebeurt. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en het Openbaar Ministerie blijven volgen of dit veilig en verantwoord gebeurt. Na de coronacrisis zijn de gegevens van Nederlanders die geen keuze hebben gemaakt niet meer te raadplegen bij de huisartsenpost en de SEH. Dan geldt weer de normale situatie.

Jij houdt de regie

Heb je contact met de huisartsenpost of de SEH, dan wordt je gevraagd of je het goed vindt dat de gegevens van de huisarts worden geraadpleegd. Zo houd je zelf de regie. Alleen als je niet aanspreekbaar bent, kunnen de huisartsenpost of de SEH de gegevens zonder die mondelinge toestemming raadplegen. Je kunt ook altijd precies zien wat er met jouw gegevens gebeurt. Dat kan door op deze website in te loggen bij het inzageportaal. Je ziet daar of jouw gegevens beschikbaar zijn gesteld. Je kunt ook zien of jouw gegevens zijn geraadpleegd en door wie.

Wil je niet dat jouw gegevens worden gedeeld?

Dan kun je dit bij je huisarts melden of online aangeven op volgjezorg.nl. Je hebt daar DigiD met SMS-functie of de DigiD-app voor nodig. Hou er wel rekening mee dat het door de drukte wat langer dan gebruikelijk kan duren voordat de huisarts jouw keuze heeft verwerkt. Heb je eerder al aangegeven dat je niet wil dat je gegevens worden gedeeld, dan gebeurt dat ook nu niet.

Jouw toestemming (zowel een ‘JA’ als een ‘NEE’) kun je op drie manieren regelen:

  • Optie 1: Zeg het tegen je huisarts en apotheken
  • Optie 2: Geef hen een ingevuld toestemmingsformulier
  • Optie 3: Regel het online op Volgjezorg*

*Online regelen kan door in te loggen op je ‘Persoonlijke omgeving’. Ga dan naar ‘Toestemmingen’ en klik op ‘Zorgaanbieder +’. Zoek je zorgaanbieder en klik deze aan. Je kunt nu ‘Ja’ of ‘Nee’ aangeven. Dit zorgt ervoor dat er een ‘opt-in’ of ‘opt-out’ naar de zorgaanbieder wordt verstuurd.

Let op: online regelen kan alleen als je zorgaanbieder is aangesloten op Volgjezorg en het Landelijk Schakelpunt. Is je huisarts of apotheek dat niet, dan kun je online een formulier invullen en dat printen. Vervolgens geef je dit af bij je zorgaanbieder(s).

Het verwerken van die keuze door de huisartsenpraktijk / apotheek kan door de coronacrisis wel wat langer duren dan gebruikelijk.

 

Inzage medisch dossier mag alleen met toestemming patiënt

Artsen op de huisartsenpost of spoedeisende hulp mogen alleen met toestemming van coronapatiënten het medisch dossier bij hun huisarts inzien via een elektronisch uitwisselingssysteem. Wie nog geen toestemming heeft gegeven, kan dat ter plekke doen. Dat mag in dit geval ook mondeling. Alleen als een patiënt niet in staat is om toestemming te geven, is inzage zonder toestemming toegestaan.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft dit laten weten in een brief aan de minister van Medische Zorg. De minister is bezig met een regeling voor tijdens de coronacrisis.

Dit plan moet het mogelijk maken om zonder expliciete toestemming van patiënten medische dossiers te raadplegen via elektronische uitwisselingssystemen, zoals het Landelijk Schakelpunt (LSP).

Aanleiding: beoordeling patiënten

Patiënten komen tijdens de coronacrisis vaak bij een andere arts terecht dan hun eigen huisarts. Bijvoorbeeld op de huisartsenpost of de spoedeisende hulp.

Die arts moet vervolgens beoordelen welke behandeling de patiënt nodig heeft. Hiervoor moet de arts weten of de patiënt een verhoogd risico loopt door bijvoorbeeld hartproblemen. Deze medische informatie staat in het dossier van de huisarts.

Die beoordeling gaat nu te langzaam, stelt de minister. Dat komt omdat artsen het medisch dossier van een deel van de patiënten niet via een elektronisch uitwisselingssysteem kunnen bekijken.

Dit mag namelijk alleen als een patiënt hiervoor vooraf schriftelijk toestemming heeft gegeven. Er is een groep patiënten die nooit een keuze heeft gemaakt. En dus geen toestemming heeft gegeven of geweigerd.

Privacy patiënten respecteren

De AP begrijpt de wens om de regels te versoepelen. Tegelijkertijd wijst de AP erop dat óók tijdens crisistijd de privacy van patiënten wel moet worden gerespecteerd.

Medische gegevens zijn gevoelige, zeer persoonlijke informatie. Op die gegevens rust het medisch beroepsgeheim van de arts. Patiënten moeten erop kunnen vertrouwen dat zorgaanbieders uiterst zorgvuldig met hun medische gegevens omgaan.

Gevolgen voor patiënten

Door het plan van de minister verandert er niets voor mensen die al toestemming hebben gegeven of juist toestemming hebben geweigerd. In beide gevallen blijft die keuze gerespecteerd.

Daarnaast is er een grote groep mensen die nog geen keuze heeft doorgegeven. Het voorstel van de minister maakt het mogelijk dat hun medische gegevens kunnen worden uitgewisseld zonder dat zij daarvoor toestemming hebben gegeven. Het gaat daarbij niet om hun hele medische dossier, maar alleen om de professionele samenvatting.

De AP vindt dat acceptabel. Maar wel vindt de AP dat die patiënten in plaats daarvan ter plekke, op de huisartsenpost of spoedeisende hulp, toestemming moeten kunnen geven om daadwerkelijk hun medisch dossier bij de huisarts te raadplegen. Dit kan ook mondeling.

Is iemand niet in staat om ter plekke toestemming te geven? Bijvoorbeeld omdat diegene bewusteloos is? Dan mag de arts zonder toestemming van deze patiënt het medisch dossier bekijken.

Nadenken over keuze

De AP raadt mensen aan om nu goed na te denken over hun keuze, voordat zij mogelijk ziek worden. Hebben mensen eerder toestemming geweigerd? Dan moeten zij zich realiseren dat zorgaanbieders hierdoor mogelijk cruciale informatie missen, mochten zij op de spoedeisende hulp terechtkomen.

Wie eerder toestemming heeft geweigerd, kan dat namelijk niet ter plekke ongedaan maken. Het is dan onmogelijk om het medisch dossier te bekijken, omdat dit niet is opgenomen in het elektronische uitwisselingssysteem.

Dus mensen die hun keuze willen wijzigen, moeten dat vooraf doen. Dit kan via de huisarts of de website Volgjezorg.