Britse sleepwet spionagediensten schendt recht op privacy en vrijheid van meningsuiting
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vindt dat Britse wetten die massasurveillance door spionagediensten mogelijk maken een schending vormen van het recht op privacy en de vrijheid van meningsuiting.
Volgens het mensenrechtenhof in Straatsburg is de massale onderschepping van communicatiegegevens door Britse geheime diensten in strijd met het recht op privacy, omdat er onvoldoende toezicht en waarborgen zijn.
Strenge eisen
Het op grote schaal verzamelen van communicatieverkeer zelf is niet in strijd met de mensenrechten, maar moet volgens het Europees Hof wel aan strenge eisen voldoen.
Telecomproviders
Ook het feit dat telecomproviders communicatie aan Britse inlichtingendiensten doorgeven is door het mensenrechtenhof onwettig verklaard. Ook bij deze handelingen zijn onvoldoende waarborgen ingebouwd.
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft in de zaak over de Britse spionagewetgeving vastgesteld dat:
- Het historische bulk-interceptiesysteem van het Verenigd Koninkrijk een inbreuk op het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer vormt. Dit recht wordt beschermd door artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM), en op het recht op vrije meningsuiting, dat wordt beschermd door artikel 10.
- Het onderscheppen van communicatiegegevens net zo’n zware inbreuk op de privacy is als het onderscheppen van inhoud, wat betekent dat de Britse regeling voor het massaal onderscheppen van communicatiegegevens onwettig is.
- De Britse regeling voor het toestaan van bulkcontrole is niet in staat om de “inmenging” te beperken tot wat “noodzakelijk is in een democratische samenleving”.
De volledige uitspraak van het Europese Hof vind je hier.
Edward Snowden
De illegale spionagepraktijken van de Britse inlichtingendiensten kwamen aan het licht door de onthullingen van de Amerikaanse klokkenluider Edward Snowden in 2013.
Britse overheid bespioneerde Amnesty International
Drie jaar geleden dwong deze zelfde zaak de Britse regering toe te geven dat de geheimedienst GCHQ Amnesty International bespioneerde. “Een duidelijk teken dat ons werk en de mensen met wie we samenwerken in gevaar waren gebracht”, aldus Lucy Claridge, Directeur Strategische Geschillen van Amnesty International.
Alliantie van voorvechters privacy en meningsvrijheid
De zaak bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens werd aangespannen door Amnesty International, Liberty, Privacy International en elf andere mensenrechten- en journalistieke groepen – evenals twee individuen – die gevestigd zijn in Europa, Afrika, Azië en Noord- en Zuid-Amerika.
Misbruik toezichtsbevoegdheden
“De uitspraak van vandaag betekent een belangrijke stap voorwaarts in de wereldwijde bescherming van de privacy en de vrijheid van meningsuiting. Het geeft een sterk signaal af aan de regering van het Verenigd Koninkrijk dat het misbruik maakt van zijn uitgebreide toezichtsbevoegdheden en indruist tegen de beginselen die het beweert te verdedigen”, aldus Lucy Claridge.
“Dit is vooral belangrijk vanwege de bedreiging die overheidstoezicht vormt voor degenen die werkzaam zijn in mensenrechten en onderzoeksjournalistiek. Mensen die vaak hun eigen leven wagen om zich uit te spreken. Drie jaar geleden dwong deze zelfde zaak de Britse regering toe te geven dat GCHQ Amnesty bespioneerde – een duidelijk teken dat ons werk en de mensen met wie we samenwerken in gevaar waren gebracht.”
Grote overwinning voor rechten en vrijheid van mensen
“Dit is een grote overwinning voor de rechten en vrijheid van mensen in het Verenigd Koninkrijk. Het toont aan dat er een grens is – en moet zijn – aan de mate waarin staten hun burgers kunnen bespioneren. Politie en inlichtingendiensten hebben geheime toezichtsbevoegdheden nodig om de bedreigingen waar we vandaag de dag mee te maken hebben aan te pakken – maar het Hof heeft geoordeeld dat deze bedreigingen niet rechtvaardigen dat iedere burger zonder adequate bescherming wordt bespioneerd.”
“Onze regering heeft een surveillanceregime opgebouwd dat extremer is dan dat van welke andere democratische natie dan ook en heeft de rechten en vrijheden die terroristen juist willen aanvallen, opgegeven. Het kan en moet ons een effectief, doelgericht systeem geven dat onze veiligheid, gegevensbeveiliging en grondrechten beschermt”, aldus Caroline Wilson Palow, General Counsel bij Privacy International.
“In het arrest wordt ook terecht erkend dat het verzamelen van communicatiegegevens – wie, wat en waar van onze communicatie – net zo ingrijpend is als het verzamelen van de inhoud.”
Hoger beroep
De uitspraak is gedaan door de op een na hoogste rechtbank van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Beide partijen kunnen nog in hoger beroep.
